Tại Củ Chi, đi từ cầu An Hạ đến ngã tư Phước Thành dọc theo QL22 đi qua 4 xã: Tân An Hội, Tân Phú Trung, Tân Thông Hội và Thị trấn Củ Chi với quy mô khoảng 1.674 ha nằm trọn trong KĐT Tây Bắc. Từ đó kéo theo đời sống của gần 12.000 hộ dân (khoảng 47.000 nhân khẩu) của 22 ấp “dính” quy hoạch đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Mọi hoạt động về xây dựng trên đất trống, chuyển mục đích sử dụng đất, tách thửa gần như bị tê liệt.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Phó chủ tịch huyện Củ Chi cho hay, trong 5 xã, thị trấn nằm trong diện quy hoạch thì Tân An Hội là xã bị ảnh hưởng nặng nhất. Xã này có 10 ấp thì có tới 8 ấp nằm hoàn toàn trong KĐT Tây Bắc, đường sá, hạ tầng đã xuống cấp. Hai ấp còn lại không dính quy hoạch thì đã được đầu tư đồng bộ hạ tầng, nhà cửa khang trang.

Trong các KĐT, Bình Quới - Thanh Đa (quận Bình Thạnh) có “tuổi đời” quy hoạch dài nhất với hơn 25 năm. Được quy hoạch từ năm 1992 nhưng hiện dự án vẫn chưa có động thái nào chứng tỏ đã bắt đầu khởi động. Chỉ có cuộc sống của hơn 3.000 hộ dân của toàn phường 28 là khổ sở vì gần như toàn bộ các quyền lợi hợp pháp về đất đai đang bị “treo” hết.

Tại KĐT Nam TP, toàn bộ xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh nằm hoàn toàn trong quy hoạch. Suốt 20 năm qua, quyền lợi về nhà đất của người dân gần như bị “giam cầm”, trong khi xã này nằm trong khu vực có tốc độ đô thị hóa cao nhất huyện. Đây cũng là một trong 4 xã "nóng" nhất huyện Bình Chánh và "nóng" nhất TP về tình trạng xây dựng không phép do người dân không được xây dựng.

Xây dựng tạm cũng không xong

Từ năm 2007, KĐT cảng Hiệp Phước mới chỉ có chủ trương của UBND TP về việc quy hoạch, chứ chưa có pháp lý cụ thể. Đến tháng 9/2009, TP đã phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chung xây dựng và đến tháng 9/2013 thì phê duyệt đồ án quy hoạch chung 1/5.000. Thế nhưng từ năm 2007, UBND TP đã ra thông báo tạm dừng việc chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, không giao đất cho các dự án khác tại KĐT cảng Hiệp Phước. Kể từ đó đến nay, mọi hoạt động về xây dựng tại đây đều đang bị đình hoãn.

Theo lãnh đạo UBND huyện Nhà Bè, trước đây UBND TP đã ban hành Quyết định 27/2014, cho phép người dân tại đây được xây dựng tạm trong khu vực quy hoạch. Tuy nhiên, quyết định này lại không cho phép xây dựng trên đất trống mà chỉ giải quyết cho những trường hợp đất đã có nhà ở hiện hữu nên chỉ giải quyết được một phần rất nhỏ nhu cầu của người dân.

Khi luật Xây dựng ra đời, Quyết định 27 đã không phù hợp với quy định của luật mới nên việc xây dựng tạm bị ngưng lại. Đến đầu năm 2017, TP đã ban hành Quyết định 26 lại tiếp tục cho phép xây dựng tạm nhưng tinh thần thì cũng không có gì khác hơn Quyết định 27 trước đó.

Tại KĐT Tây Bắc, ông Nguyễn Việt Dũng cho biết, TP đã rất nỗ lực rất lớn để ban hành quyết định cho phép xây dựng tạm. Tuy nhiên, quy hoạch để quá lâu mà không thực hiện, người dân rất bức xúc về nhà ở nên nhiều người đã phải làm liều xây nhà không phép trên đất nông nghiệp. Tại Củ Chi, đối với đất trống trong quy hoạch, người dân chỉ được làm mái che, mái đón, diện tích xây dựng không quá 5% tổng diện tích đất. Tuy nhiên, nhu cầu của người dân vẫn là được xây dựng nhà ở. Từ đầu năm đến nay, đã có hơn 200 đơn xin phép xây dựng của người dân trong KĐT Tây Bắc, chủ yếu xin xây nhà cấp 4, diện tích dao động từ 80 -100m2. “Chúng tôi đang kiến nghị cho phép người dân được xây dựng tạm với quy mô tối đa một tầng để giảm bức xúc về nhà ở cho dân tại khu vực nông thôn”, ông Dũng nói.

Trong cuộc họp với UBND TP mới đây, ông Dương Hồng Thắng, Phó chủ tịch UBND quận Bình Thạnh cũng cho hay, quy hoạch KĐT Bình Quới - Thanh Đa “treo” quá lâu, gây ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân. Nhà cửa bị xuống cấp, đất đai bỏ hoang nhưng người dân không thể xây dựng. Dự án Bình Quới - Thanh Đa đang trong giai đoạn trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận nhà đầu tư của dự án này. Lãnh đạo quận Bình Thạnh cũng từng kiến nghị cho người dân được xây dựng có thời hạn để ổn định cuộc sống. Nhưng những kiến nghị này hiện nay đều rất khó giải quyết vì trái luật.